WEEKBERICHT PVDA FRACTIE 26 SEPT T/M 2 OKT 2020

4 oktober 2020

Dit is nummer 565 van de weekberichten van de PvdA-fractie in Lansingerland. Het was een tamme week met op donderdag een korte raadsvergadering zonder bespreekpunten. Dan is digitaal vergaderen al helemaal geen pretje. Onze lokale woningcorporatie 3B-Wonen meldde afgelopen week op Twitter dat zij ruim 4,6 miljoen overmaakt aan Den Haag. “Dit hadden we veel liever gebruikt voor nieuwbouw, onderhoud, duurzaamheid en het betaalbaar houden van huren”, aldus 3B-Wonen die bij dit bericht aansprekende hashtags gebruikte: #stopdeverhuurdersheffing #wooncrisis #wonendoenwesamen. Stel je voor dat 3B-Wonen die miljoenen jaarlijks kan investeren in nieuwe sociale huurwoningen, verduurzaming van het woningbezit en leefbaar houden van de Lansingerlandse wijken! In ons weekbericht staan we deze week stil bij de tweede verjaardag van het collegeprogramma en we bespreken de voortgang van de Regionale Energie Strategie van Lansingerland naar aanleiding van een rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving.

Uitzichtpunt aan de Rotte richting Zevenhuizen

COLLEGEPROGRAMMA VIERT TWEEDE VERJAARDAG MAAR ECHT GROEIEN DOET HET NOG NIET

Deze week is het precies twee jaar geleden dat het college trots het collegeprogramma Lansingerland doet ’t presenteerde. In het weekbericht van toen stipten wij natuurlijk de voor de PvdA herkenbare punten aan. Toch vonden wij dat het programma verder nogal karig was. Nieuwe ontwikkelingen en plannen waren er niet of nauwelijks. Veel business as usual, weinig echte ambities. Niks over LHBTI+, niks over uitbreiding van het MBO onderwijs en de komst van speciaal onderwijs. Geen visie op de alsmaar toenemende behoefte aan mobiliteit. Weinig over de integratie en opvang van asielgerechtigden, jongeren die om een huis zitten te springen, het omgaan met de Roadmap Next Economy van de Metropoolregio of kunst & cultuur. De toon was aardig liberaal, het was een programma van een gemeente voor de welgestelden. Onze reactie op het programma destijds in oktober 2018 staat op: https://lansingerland.pvda.nl/nieuws/weekbericht-pvda-fractie-6-t-m-12-okt-2018/

Afgelopen week onderzochten wij wat er tot nu toe van de plannen was terecht gekomen. Natuurlijk is het zo dat corona het tempo van beleid maken en uitvoeren bemoeilijkt. Burgerparticipatie staat noodgedwongen op een laag pitje en dat pakt niet goed uit voor belangrijke beleidsprocessen zoals de mobiliteitsplannen, de ambities met betrekking tot duurzaamheid, het afvalbeleid en het accommodatieplan sport. Veel tijd gaat er bestuurlijk en ambtelijk zitten in het omgaan met de lokale coronaperikelen. Dit voorjaar debatteerde de raad over een door het college voorgestelde routekaart met projecten uit het collegeprogramma die door kunnen gaan en die on hold worden gezet. In juni 2020 werden voor 36 van de 42 voorgenomen, met het collegeprogramma corresponderende, projecten groen licht gegeven. Het is zeer de vraag of de toen aangegeven planning het in de praktijk zal gaan halen, zeker wanneer het om de concrete uitvoering gaat. Wij denken dat een belangrijk deel van de plannen bij de afloop van deze bestuursperiode in maart 2022 nog steeds in de voorbereidende fase zal verkeren.

Maar er is meer. Ook als het gaat om de uitvoering van plannen waarover al finale besluitvorming door de raad heeft plaats gevonden, stokt het. Denk bijvoorbeeld maar aan het gratis maken van openbaar vervoer voor ouderen met een laag inkomen, de introductie van flexibel OV tussen de kernen, de renovatie van station Rodenrijs inclusief de komst van een bewaakte fietsenstalling, het veiliger en duurzamer maken van de N209, de afronding van het cocreatieproces met betrekking tot de komst van geluidschermen langs het HSL tracé in Berkel Noord, de betere toegankelijkheid van de openbare ruimte voor mensen met een beperking en het opheffen van de knip in de Noordeindseweg. Ook met het opknappen van het winkelcentrum van Bergschenhoek vlot het niet net als met de komst van chillplekken, de armoedebestrijding bij jongeren en met het grote warmtenetwerk en de 500 huizen die los van het gas moeten. De aantallen te bouwen woningen blijven achter bij de toch al magere planning van 400 per jaar. Van ‘versterken, groeien en koesteren’ zoals het coalitieakkoord 2018-2022 pretendeerde, is nog lang geen sprake. Het dagelijks bestuur van onze gemeente kan vanaf 2022 best een beetje extra PvdA bestuurskracht gebruiken, denken wij zo.

Sociale nieuwbouw wethouder Schipperstraat Berkel en Rodenrijs

Mooi opgeknapte Noordeindse weg nog steeds zonder knip

REGIONALE ENERGIE STRATEGIE IS NOG TE VEEL EEN SPEELTJE VAN PROFESSIONALS

Nederland wil in 2050 95% minder CO2 uitstoten ten opzichte van 1990. Dit doel is vastgelegd in de Klimaatwet. Er zijn afspraken en maatregelen om de uitstoot van broeikassen tegen te gaan en de CO2-reductiedoelstelling van minimaal 49% in 2030 te behalen. Belangrijk is de ambitie om in 2030 35 Terrawattuur (TWh) grootschalige hernieuwbare elektriciteit op land gerealiseerd te hebben. Deze opgave dient door 30 door het rijk aangewezen regio’s met hun Regionale Energie Strategieën (RES’en) opgepakt worden. Lansingerland hoort bij de regio Rotterdam-Den Haag. De RES-indeling wijkt af van bestaande bestuurlijke structuren zoals provincies, waterschappen, gemeenten, Metropoolregio’s en gemeenschappelijke regelingen.

Via de RES draagt Lansingerland dus bij aan landelijke doelstellingen. Het college ziet de RES vooral als een instrument dat bij kan dragen aan de realisatie van de eigen duurzaamheidsdoelstellingen. Het rijk op haar beurt ziet de RES als een uitvoeringsinstrument voor landelijke doelen: de lagere overheden als uitvoeringsorganisaties. De RES kent drie inhoudelijke hoofdlijnen: warmte (o.a. infrastructuur, regionale afstemming vraag en aanbod), elektriciteit (o.a. regionale grootschalige opwek door zon en wind) en brandstoffen (positiebepaling waterstof en groengas).

Lansingerland heeft zich met de in juli 2019 vastgestelde visie ‘Lansingerland Duurzaam’ verbonden aan de landelijke doelstellingen. Lansingerland wil in 2040 25% van de in onze gemeente gebruikte elektriciteit lokaal opwekken. Dit kan door het vinden van ruimte voor het opwekken van zonne-energie. Ook gaat het om windenergie op Prisma/Bleizo en de potentie voor energie uit zon en wind in dit gebied langs de A12. Ten aanzien van de hoofdlijn ‘Warmte’ ziet het college kansen voor efficiëntieverbetering door de regionale aanpak van het warmtevraagstuk. Bovendien is de RES voor Lansingerland ook een ‘podium’ om het belang van een Lansingerlandse aansluiting op de warmterotonde richting het Rijk te blijven benadrukken.

Medio juli 2020 stelde de raad haar ‘wensen en bedenkingen’ vast voor het vervolgtraject van de Regionale Energie Strategie in de regio Rotterdam-Den Haag. Wat er nu ligt, de zogenaamde Concept RES, is een tussenstand van een hoog procesmatig gehalte die moet leiden naar de definitieve RES (of RES 1.0) die in juli 2021 moet verschijnen. De echte inhoud met afwegingen tussen maatregelen komt pas in de RES 1.0 aan de orde. Maar pas op: de primair bestuurlijk verantwoordelijke is de Rijksoverheid. Wat de bevoegdheden van de lagere overheden precies zijn is onhelder. In de vastgestelde structuur mogen zij vooral meedenken en adviseren. De raden staan voorlopig als het om de inhoud gaat buitenspel. Door het rijk wordt gesproken van een ‘proces van onderop’ maar feitelijk staan de in het Klimaatakkoord vastgelegde kaders al vast. De proeftuinen, ateliers en gespreksgroepen in de regio zijn de blaadjes sla die de besluitvorming door het rijk moeten garneren.

Nieuw huis bij Bleiswijkse sluisje

Planbureau deed analyses van RES’en

Afgelopen week publiceerde het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de beloofde tussentijdse analyse van de door de regio’s opgestelde Concept RES’en. Het PBL vindt het opvallend “dat het opgetelde bod van regionale ambities het nationale doel van 35 TWh ruimschoots overschrijdt en op ongeveer 50 TWh uitkomt. De nu aangeleverde RES’en zijn voorlopige concepten. Er zullen nog veel keuzes gemaakt moeten worden, zoals over de uiteindelijke verdeling tussen zon en wind”. Voor zover het gaat om nieuwe ambities lijken veel regio’s de voorkeur te geven aan zon boven wind. PBL: “De voorkeuren van regio’s voor kleinschalige, ruimtelijk gemakkelijker inpasbare installaties zijn vaak niet het meest kostenefficiënt qua netwerk, technologie en omvang”.

De Regio’s zijn ook begonnen met de Regionale Structuur Warmte, maar de uitwerking ervan wacht vaak nog op de gemeentelijke warmteplannen. Die worden uiterlijk in 2021 door de gemeentes vastgesteld.

Een gevoelig punt wordt het ruimtegebruik door al die voorziene windmolens en zonnevelden. PBL: “Alle regio’s geven in hun concept-RES aandacht aan het ruimtegebruik. De mate van uitwerking verschilt sterk tussen regio’s en deelregio’s. De ruimtelijke consequenties van een RES zijn in de meeste gevallen nog niet zichtbaar. Soms zijn zoekgebieden ruim gekozen en vaag omgrensd”.

Het PBL stelt vast dat “alle regio’s aandacht besteden aan participatie en lokale inbreng, maar op heel verschillende manieren. Regio’s zijn onzeker over wat het beste moment is om burgers te laten participeren. Vaak is die participatie pas later in het proces voorzien, bijvoorbeeld op een moment dat zoekgebieden voldoende concreet zijn om erover in gesprek te gaan. De voorlopige concept-RES is ook nog niet altijd formeel voorgelegd aan besluitvormende organen, zoals gemeenteraden. Wel zijn gemeenteraden op allerlei manieren geïnformeerd en zijn zij soms al akkoord gegaan met eerdere kaderstellende documenten (startdocumenten, oudere energieakkoorden)”.

Uitkijkpunt bij Bleiswijkse sluisje

Burgerparticipatie maar beperkt bij RES

Ook het college van Lansingerland heeft ervoor gekozen om de burgerparticipatie pas te starten wanneer de plannen concreet worden. Feit is dat in de fase van het opstellen van de Concept-RES’en het vooral bedrijven (met diverse belangen), lagere overheden en professionele belangenbehartigers waren die met het rijk meedachten en spraken. Die sorteerden de afgelopen periode uiteraard al voor op wat er in de komende fase RES 1.0 aan de orde zal komen. “Gewone” burgers die in hun directe omgeving geconfronteerd dreigen te worden met bijvoorbeeld grote zonneweides voor hun deur staan nu dus nog aan de zijlijn. Maar de maatschappelijke onrust is nu al aan het ontstaan, zo berichtten de Volkskrant en NRC afgelopen week over situatie bij het mooie en beschermde riviertje de Gein, net ten zuiden van Amsterdam. Omwonenden voelen zich vermorzeld. De RES is nu nog te veel een speeltje van overheden, bedrijven en groene professionals. Te verwachten is dat boze burgers bij hun raad aan de bel gaan trekken wanneer het in hun ogen mis gaat. Maar de raad staat buitenspel. Leg dat maar eens uit aan de burgers.

Voor onze raad heeft de RES nu nog een hoge mate van abstractie. Het is van groot belang dat de raad, en de inwoners die zij vertegenwoordigt, niet stiekem meegezogen worden in het verdere RES-proces, zonder duidelijk zeggenschap. Wie wat beslist, is onhelder en dat is fnuikend voor het maatschappelijk draagvlak en beschadigt bovendien het aanzien van de raad. Daarom is het zaak om nu al de burgerparticipatie en de positie van de raden lokaal en regionaal goed te regelen. En ook te borgen dat de oplossingen die de RES’en landelijk gaan bieden betaalbaar zijn voor mensen met een laag inkomen. Van het college mag verwacht worden dat zij deze dilemma’s in de RES regio Rotterdam-Den Haag uitdrukkelijk aan de orde stelt. De PvdA-fractie zal dit proces nauwgezet blijven volgen en zo nodig agenderen in raad en raadscommissies.

Zie ook: PBL: Tussentijdse analyses RES’en en Binnenlands Bestuur: Burger doet nog niet echt mee in de RES

Pekhuisbrug in Bleiswijk

Zicht vanaf Pekhuisbrug richting Bleiswijk

Tot slot: Ons staat een week met drie raadscommissievergaderingen te verwachten. Bij commissie Ruimte staan de (vertraagde) geluidschermen langs de N209 op de agenda. Commissie Algemeen bestuur heeft een aantal fundamentele financiële stukken op de agenda staan, zoals de nota’s ‘reserves en voorzieningen’ en ‘risicomanagement en weerstandsvermogen’. En bij de commissie Samenleving op donderdag spreken we over de voortgang van het accommodatieplan sport, de veranderopgave jeugdhulp en het sturingsmodel van het cultuurhuis Blok B in Berkel. Zoals het er nu naar uitziet, zal de Regenboogvlag vanwege Coming Outday op zondag 11 oktober bij het gemeentehuis gehesen worden. Dat meldde burgemeester Pieter van de Stadt ons desgevraagd. Niet duidelijk is of het hijsen van de vlag vanwege de coronamaatregelen gepaard kan gaan met een korte ceremonie. Heb een goede week!