Dit is nummer 580 van de weekberichten van de PvdA-fractie in Lansingerland! We staan uitgebreid stil bij het nieuwe plan schuldhulpverlening dat afgelopen donderdag in de commissie Samenleving werd besproken. Dat plan toont wat ons betreft te weinig ambitie. Hopelijk gaan de andere fracties dat ook inzien, voordat we op 18 februari in de raadsvergadering een klap op dit plan geven. Verder geven we een samenvatting van de uitkomsten van het grootschalige COVID-19 onderzoek in Lansingerland, dat op 4 februari door demissionair minister Hugo de Jonge aan de Tweede Kamer werd aangeboden. En luistert u vooral ook even naar een interview op de radio met onze fractievoorzitter Petra Verhoef in een uitzending van RTV-Lansingerland https://rtvlansingerland.nl/programma-detail/programma/het-magazine/ (kies 5 februari, het gesprek start vanaf ongeveer 39,5 minuten). Ze vertelt over de enorme doorbraak in betaalbaar bouwen in de Lansingerlandse bouwplannen, iets waar onze fractie jarenlang voor heeft gestreden.
Bergboezem Berkel
NIEUWE AANPAK SCHULDHULPVERLENING MIST AMBITIE
In december 2020 berichtten wij uitvoerig over de falende schuldhulpverlening van de gemeente Lansingerland naar aanleiding van het rapport dat de Rekenkamer daarover uitbracht (‘Belofte maakt schuld’). Het bereik van inwoners met problematische schulden via schuldhulpverlening blijft al jaren achter bij het landelijk gemiddelde. Het gaat hier om zo’n 1200 inwoners waarvan maar 8% op jaarbasis bereikt wordt. In regiogemeenten als Rotterdam en Capelle aan den IJssel wordt jaarlijks 17% bereikt. In 2020 is een dalende trend van aanmeldingen gemeld door uitvoerders van Plangroep, SchuldHulpMaatje en Humanitas Thuisadministratie. Deze ontwikkeling lijkt haaks te staan op de landelijke ontwikkeling als gevolg van COVID-19 waarbij een toename van armoedeproblematiek en schulden wordt verwacht. Het college beloofde eind vorig jaar beterschap en kondigde een nieuwe nota schuldhulpverlening aan. Zie: https://lansingerland.pvda.nl/nieuws/weekbericht-pvda-fractie-12-t-m-18-dec-2020/
De raadscommissie Samenleving besprak afgelopen donderdag het raadsvoorstel Schuldhulpverlening 2021-2025 met als titel “De schaamte voorbij – Van schuldig naar schuld(en)vrij”. Valmir Xhemaili was onze woordvoerder. De nota haakt aan bij veranderingen van wettelijke taken en bevoegdheden en bij het eind 2020 verschenen rapport van de Rekenkamer. Het kernprobleem is het feit dat het college de inwoners met problematische schulden moet kennen om ze beter te kunnen bereiken. Maar het college kent ze niet. Regie en een passend aanbod aan schuldhulpverlening zijn volgens het college cruciale instrumenten om de inwoners die bereikt worden ook daadwerkelijk te helpen.
In de inleiding van het beleidsplan zegt wethouder Van Tatenhove dat “een scheiding, of het verlies van een baan bij iedereen grote financiële problemen kan veroorzaken. En wat we inmiddels ook weten, is dat niemand met schulden volledig zelfredzaam is. Op eigen kracht kom je niet zomaar uit de schulden. Je hebt hulp nodig en een plan nodig voor de toekomst”.
Het valt onze fractie op dat het college in deze nota zowel afstand neemt van het tot op heden omarmde standpunt dat het college op afstand bestuurt en dat het de begrippen ‘eigen kracht’ en ‘zelfredzaamheid sterk relativeert. Bovendien is volgens het college “Iedereen kwetsbaar voor schuldenproblematiek”. De PvdA-fractie ziet dit als een doorbraak en juicht deze verandering in visie van harte toe.
Laag bereik schuldhulpverlening
Twee derde van de inwoners met problematische schulden heeft een inkomen dat hoger is dan één keer modaal. Het ligt vaak rond twee maal modaal. Dit is de groep die de gemeente onvoldoende bereikt. De groep met inkomens tot één keer modaal is volgens het college wel goed in beeld.
Het bereik van schuldhulp voor de doelgroepen laagopgeleiden en mensen met een migratie-achtergrond is bovengemiddeld. Deze groep komt voornamelijk in beeld via de toegangspartijen of via de sluitende aanpak. Van de in deze doelgroep geregistreerde inwoners met een problematische schuld wordt 18% met schuldhulpverlening bereikt. De doelgroep zelfstandigen en mensen met een middelbare tot hogere opleiding zijn ondervertegenwoordigd in de deelname aan hulpverlening terwijl de omvang van deze groep groter is. Van de in deze doelgroep door het CBS geregistreerde aantal inwoners met een problematische schuld bereikt het college maar ongeveer 3% met schuldhulpverlening
Naast regie wil het college ook grip krijgen op de schuldhulpverlening zelf. De uitvoering van de schuldhulpverlening ligt buiten de gemeentelijke organisatie waardoor de grip op de uitvoering te ver van het gemeentelijke apparaat is komen te staan.
De nieuwe wettelijke taken hebben betrekking op het versterken van vroegsignalering en het inrichten van de mogelijkheden voor gegevensuitwisseling. Ook vragen deze taken van gemeentes een grotere inzet op integraliteit van de schuldhulpverlening. Vroegsignalering is een aanpak waarbij de gemeente signalen verzamelt van betalingsachterstanden. Deze signalen gebruikt de gemeente om inwoners met dreigende schuldensituaties te benaderen en hulp te bieden voordat de betalingsachterstanden problematisch worden. Deze taak verandert per 1 januari 2021 van een preventieve taak die de gemeente op eigen initiatief inzet, naar een verplichting in de wet. Gegevensuitwisseling is per 1 januari 2021 AVG-proof gemaakt. Zo wordt ook overdracht van gegevens in geval van verhuizing mogelijk.
Nieuwe aanpak
Centraal in de nieuwe aanpak staat de uitspraak “De oplossing staat centraal en niet de schuldvraag. Eerst schuldenvrij dan de rest”. Het huidige aanbod schuldhulpverlening is volgens het college onvoldoende integraal. In de uitvoering van de schuldhulpverlening is sprake van een versnipperd hulpveld. Keuzes voor de juiste vorm van ondersteuning hangen af van externe partners. Mede door deze versnippering ontbreekt het aan regie op het traject van de inwoner en een voldoende passend aanbod. Zo voorziet de gemeente bijvoorbeeld niet in aanbod voor ondernemers met schuldenproblematiek. De inzet van een ketenregisseur schuldhulpverlening die regie houdt op de trajecten moet mede voor een beter beeld van het noodzakelijk en effectief aanbod aan schuldhulp gaan zorgen. Deze ketenregisseur werkt als startpunt en regiehouder van het gehele traject van schuldhulpverlening.
De gewijzigde wettelijke taken en het Rekenkamerrapport hebben volgens het college laten zien dat dit anders moet. “Met inzet van de voorgestelde formatie krijgen we weer grip op de schuldhulpverlening en zijn we in staat dit plan uit te voeren en de verbinding te houden met de werkzame elementen tot nu toe”, aldus het college.
Aansluiting op armoedebeleid
Het college wil een goede aansluiting op het armoedebeleid. “Tal van regelingen en subsidies zijn opgezet om onze inwoners met armoedeproblematiek te ondersteunen. Met name wanneer dit gezinnen met kinderen zijn. De stijging aan deelname bij onder andere stichting Leergeld geeft aan dat de weg naar voorzieningen als deze goed gevonden wordt. We blijven dit onder de aandacht brengen”. Valmir vroeg de wethouder of dit ook voor het voorzieningenbeleid in het kader van de Participatiewet geldt. Veel voorzieningen zoals meubilair en de kosten van inburgeringscursussen voor statushouders die zich hier vestigen, worden als leningen verstrekt waardoor het toch al minimale bijstandsinkomen wordt verkleind. Zo werkt de gemeente mee aan het ontstaan van schulden.
De nieuwe aanpak van schuldhulpverlening loopt via een aantal sporen: Toegang en bereik schuldhulp, Integraliteit binnen de schuldhulpverlening, Vroegsignalering, Mobility Mentoring en Financiële educatie, voorlichting, preventie en nazorg, doelgroep gericht werken en inzet van curatieve instrumenten. Deze aanpak onderschrijft de PvdA-fractie.
Ten aanzien van de vroegsignaleringen stelt het college dat de huidige meldingen (±10 per maand) achter lopen bij het voorspelde maximum van 400 meldingen per maand. “We streven ernaar om minstens op te schalen naar 100 meldingen per maand eind 2021 waarvan 70% naar verwachting bestaat uit enkelvoudige meldingen”. Het college meet het resultaat door jaarlijks te kijken naar de cijfers van het CBS over het aantal personen dat in de gemeente Lansingerland is geregistreerd met problematische schulden. Gemiddeld over de afgelopen jaren waren dat 1200 personen. Dit moet eind 2024 gedaald zijn naar 1080 personen. Voor de PvdA gaat dit te traag. Wat zijn de belemmeringen om sneller het aantal naar beneden te brengen?
Ambitieniveau moet veel hoger
Pagina 12 van de nota toont het beschikbare budget voor de hele schuldhulpverlening. Hier is €365.000 mee gemoeid. Dit budget moet uitgebreid worden met de ketenregisseur. Het college vraagt hiervoor €150.000 euro extra. Valmir vroeg de wethouder over hoeveel formatie-uren het gaat het? Hoeveel geld is er nodig om het ambitieniveau zoals aangegeven in de sporen hoger te laten zijn? Kan het college ten behoeve van het debat over de Kaderbrief 2022 een overzicht geven van mogelijke hogere ambitieniveaus inclusief het kostenplaatje?
De door het college verstrekte analyse van de schuldhulpproblematiek in Lansingerland is zeer verhelderend. Het laat klip en klaar zien hoezeer de schuldhulpverlening door de jaren heen verwaarloosd is. Sprekend is deze passage: “Het college verklaart het achterblijvende bereik van schuldhulpverlening deels uit de financiële weerbaarheid van de inwoners, vermogender en met hoger inkomen dan gemiddeld. Dat verklaart echter niet het teruglopende aantal mensen dat een beroep doet op schuldhulp”. Het kan dus zomaar zo zijn dat mensen met schulden weten dat de gemeente niet toegerust is voor hulpverlening en daarom dus de gemeente mijden.
In de analyse staat ook dat er in 2018 in Lansingerland 3200 zelfstandigen waren geregistreerd waarvan er 200 een geregistreerde problematische schuld hadden. In 2020 deden ruim 800 ondernemers succesvol een beroep op de Tozo-uitkering als gevolg van de COVID-19 crisis. Dit laat zien dat 25% van de doelgroep zelfstandigen kwetsbaar is in geval van crisisomstandigheden. Bij de tweede Tozo-regenling nam het beroep hierop af naar om en nabij de 200 zelfstandigen. Dit laatste kan te maken hebben met beperkende voorwaarden in de tweede Tozo-regeling waarbij ook het inkomen van de partner meetelt. Hierdoor zakt het huishoudinkomen en kunnen er, door een inkomensterugval, betalingsachterstanden en daarmee schulden ontstaan. Valmir vroeg het college of het niet verstandig is om nu al rekening te gaan houden met een forse extra vraag naar schuldhulpverlening? Is deze groep concreet in beeld? Weten we wat er bij hen precies speelt?
Reactie van het college
Wethouder Van Tatenhove gaf als reactie op onze constatering dat het college het oude denken over “eigen kracht en zelfredzaamheid” vaarwel heeft gezegd aan dat Lansingerland geen gemeente is die op afstand van mensen staat. “We gaan voor nabijheid met als doel dat mensen weer op eigen benen kunnen komen te staan”. De aflossing van aan statushouders verstrekte leningen wordt volgens haar door de gemeente goed begeleid. Zij ging niet in op onze suggestie voortaan af te zien van bijvoorbeeld de tot nu toe gehanteerde methode van leenbijstand. De gemeente rekent op steun van het rijk om ondernemers in financiële nood na afloop van de coronacrisis terzijde te staan. Dat de gemeente ook zelf de eigen portemonnee kan trekken, kwam niet in haar reactie voor.
De wethouder ontkende het te lage ambitieniveau. Zij onderschreef het gedane voorstel om bij het debat over de Kaderbrief 150.000 euro uit te trekken voor de aanstelling van een ketenfunctionaris. Het is volgens haar aan de raad zelf om desgewenst meer geld uit te trekken.
Eindconclusie
De nota is inhoudelijk gezien een goede stap vooruit. Het laat een compleet beeld zien van de beschikbare instrumenten en geeft een goede analyse van de huidige, beschamende stand van zaken. De PvdA-fractie stelt wel grote vraagtekens bij de hoogte van het beschikbare budget om beleid en uitvoering op een hoger plan te brengen. De geplande stappen vooruit blijken maar heel kleine stapjes te zijn. Verbetering gaat zo veel te lang duren. Voorkomen moet worden dat de raad in dezelfde valkuil stapt als in 2017. Toen ging de raad akkoord met de eerste nota schuldhulpverlening die er wat de intentie en aanpak betrof goed uitzag maar faalde toen het om de uitvoering ging. Papier is immers heel geduldig, het gaat om de uitvoering in de praktijk.
De raad zal bij de bespreking van de kaderbrief 2022 dus steviger de portemonnee moeten trekken dan nu voorzien. De extra €150.000 structureel voor de nieuwe ketenregisseur is veel te karig. Valmir Xhemaili gaf aan het eind van het commissiedebat aan dat de PvdA-fractie de nota op de agenda van de komende raadsvergadering wil plaatsen. Onze fractie overweegt een motie in te dienen dat in het teken staat van een hoger ambitieniveau bij de uitvoering van de schuldhulpverlening. Een stuk minder mensen met schulden in onze gemeente, daar gaat het om.
Rodenrijseweg
Scholen Westpolder
Westpolder
GGD PUBLICEERT BEVINDINGEN CORONA-ONDERZOEK LANSINGERLAND
Afgelopen woensdag 3 februari verscheen het rapport van de GGD Rotterdam-Rijnmond en Erasmus MC over het grootschalige onderzoek in gemeente Lansingerland naar de Britse variant. De resultaten van dit onderzoek tonen aan dat deze variant van het coronavirus zich iets makkelijker lijkt te verspreiden dan de ‘gewone’ variant. Ook ontwikkelden kinderen vaker milde klachten bij de Britse variant dan bij de gewone variant.
De testbereidheid was hoog bij de inwoners van de gemeente Lansingerland. Ruim 63% van de inwoners uit de gemeente liet zich afgelopen januari binnen een periode van ruim drie weken testen. Ruim één procent van de geteste personen testte positief op het coronavirus. Bij slechts zes procent van de mensen met een positieve testuitslag werd de Britse variant aangetroffen. Bij het grootschalige onderzoek konden inwoners zich, zowel met als zonder klachten, laten testen.
Het grootschalig testen in onze gemeente volgde op een uitbraak op een basisschool in Bergschenhoek. Uit een steekproef van het Erasmus MC bleek dat een positief geteste persoon met de Britse variant geïnfecteerd was. Uit het uitbraakonderzoek bleek dat de verspreiding van het virus vooral plaatsvond bij gezinnen die een link hadden met de school. Verder uitbraakonderzoek, bij de aangrenzende scholen en BSO’s en het grootschalig testen van alle inwoners in Lansingerland, laat zien dat er sprake was van een beperkte verspreiding van zowel de gewone als de Britse variant. Een verklaring hiervoor is een combinatie van: de communicatie naar inwoners, het gevoel van urgentie onder de inwoners om zich extra goed aan de maatregelen te houden, de aanpak van grootschalig testen, de opvolging van maatregelen (isolatie) door personen met een positieve testuitslag en het sluiten van de scholen.
De GGD Rotterdam-Rijnmond en het Erasmus MC gaven in hun persbericht aan nadrukkelijk de gemeente Lansingerland en hun inwoners, en in het bijzonder de kinderen, te willen bedanken voor hun deelname aan het (uitbraak)onderzoek. De uitkomsten van het onderzoek wijzen op een flinke afname van de verspreiding. Dit blijkt ook uit rioolwateronderzoek waar de hoeveelheid viruscirculatie flink is gedaald in de weken na de uitbraak. Ook levert het onderzoek uitkomsten op die van belang zijn in de verdere bestrijding van het coronavirus.
Wat helaas bij deze dankzegging en ook bij de berichtgeving van de gemeente Lansingerland ontbrak was het complete rapport van de GGD Rotterdam-Rijnmond en van het Erasmus MC. De PvdA-fractie had het op prijs gesteld als deze 13 pagina’s tellende rapportage direct aan alle inwoners beschikbaar was gesteld. Betrokken burgers hebben recht op complete informatie. Gelukkig bood de website van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ons uitkomst, want daar staat het rapport grootschalig-testen-in-gemeente-lansingerland
Wat de PvdA-fractie opvalt, is dat het onderzoek alleen maar de resultaten voor heel Lansingerland meldt. Dus niet op het niveau van de drie kernen en op buurtniveau. Het onderzoek maakt (nog) niet helder hoe het kon gebeuren dat de Engelse variant zich na de uitbraak op de eerste school in Bergschenhoek niet of nauwelijks verder verspreidde. Het volstaat met de algemene conclusie dat onze inwoners zich kennelijk goed aan de maatregelen hielden en dat de ingreep om de schollen te sluiten succes had. Wij zijn heel benieuwd hoe de onderzoekers deze resultaten matchen met de landelijke prognoses over de hoge besmettelijkheid van de Engelse variant.
Maandagavond 8 februari om 18.30 uur kunnen mensen deelnemen aan de toelichting door de GGD.
Lage Bergsebos, aanleg A16
Tot slot: De aankomende week begint dus maandagavond met een toelichting op het grootschalige COVID-19 onderzoek in onze gemeente. Op diezelfde avond is er ook een dialoogavond over de Woonvisie (“Een plek voor iedereen”). Ongetwijfeld zal het daar ook gaan over de brief die het college klaar heeft liggen om naar de Provincie Zuid-Holland te sturen (na goedkeuring van de raad op 18 februari a.s.), met daarin de mooie plannen voor extra aantallen betaalbare woningen. Op woensdag is er een beeldvorming over burgerparticipatie. Heb een goede week!
Lage Bergsebos
Lage Bergsebos
Voetgangersviaduct Lage Bergsebos
Lage Bergsebos, molenstomp in veranderend landschap
Tunnelbak A16, richting Rotte
Tunnelbak A16, richting Grindweg
Werken aan de A16 bij de Rotte
