Langs de Rottemeren
JEUGDZORG IN DE KNEL
De toekomst van de jeugdzorg in ons land staat dezer dagen volop in de schijnwerpers. Media melden grote financiële tekorten op de uitvoering van de jeugdzorg. De bestuurlijke verantwoordelijkheid hiervoor ligt sinds 2015 bij de gemeenten. Sindsdien zijn hun uitgaven gestegen van 3,5 miljard euro in 2015 tot 8.1 miljard euro dit jaar. Daarmee nemen ook de tekorten van de gemeenten toe, van vorig jaar 628 miljoen euro naar 828 miljoen euro dit jaar. Op dit moment maken 470.000 van de 3,3 miljoen kinderen tot achttien jaar gebruik van jeugdzorg – dat is een op de zeven – en dat aantal stijgt al jaren. Deze lijn zet zich bij ongewijzigd beleid door. Los hiervan is er met de kwaliteit van de door de gemeenten geleverde jeugdzorg ook van alles mis. Heel veel geld gaat naar de lichtere vormen van jeugdzorg. Voor kinderen met complexe problemen schiet de hulp tekort. Ook met de bedrijfsvoering van de jeugdzorg loopt het niet goed. Het veld is zeer versnipperd door vele aanbieders, de samenwerking is vaak niet goed en aanbieders zijn elkaars concurrenten wat de samenwerking belemmert. Bovendien zijn er de procedures waarin de bureaucratie de toon voert. Het systeem voert de boventoon en belemmert een snelle en doeltreffende aanpak. De ‘vinkjes’ regeren. Om de tekorten in de jeugdzorg te dekken, bezuinigen sommige gemeenten op collectieve voorzieningen zoals sport, buurthuizen en speelveldjes die juist voor de ontwikkeling van kinderen van groot belang zijn. Het is de bestuurlijke ironie ten top.
Op 1 februari 2024 stelde onze gemeenteraad het “Maatregelenpakket Jeugdhulp op weg naar de brede maatschappelijke opgave” vast. Dit was in de raad een hamerstuk maar volgde op een zeer uitgebreide discussie in de commissie op 18 januari 2024. Onderdeel van het maatregelenpakket was de toekenning van een incidenteel bedrag van € 750.000 voor de uitwerking van de taakstelling. Hiermee is het college onder leiding van wethouder Leon Hoek nog steeds aan de slag. De raadscommissie Samenleving wordt geregeld bijgepraat over de voortgang.
De plannen die de jeugdzorg beter moeten maken schieten tekort. Dat is de conclusie van de landelijke commissie Van Ark die maandenlang onderzoek heeft gedaan. De verbetering van de zorg is onvoldoende en de financiering is ontoereikend. Hun rapport verscheen afgelopen donderdag. Al tientallen jaren piept en kraakt de jeugdzorg. Rapport na rapport verschijnt over te lange wachtlijsten en steeds verder oplopende kosten. Twee jaar geleden kwamen alle betrokken partijen met een gezamenlijk plan. De hoop was sindsdien gevestigd op deze Hervormingsagenda Jeugd. Gemeenten moeten onderling beter samenwerken, is een belangrijk punt in het gezamenlijke plan, bijvoorbeeld bij het inkopen van gespecialiseerde zorg. Het plan moet de jeugdzorg verbeteren en de kosten binnen de perken houden.
Maar de maatregelen leiden niet tot de gewenste verbeteringen, oordeelt de commissie-Van Ark, die heeft gekeken hoe het de afgelopen twee jaar is gegaan. De nadruk ligt te veel op het anders organiseren van de jeugdzorg. Maar de oplossing ligt juist in het samenwerken met school, ouders en omgeving van een kind of jongere.
De commissie constateert dat: “Het kabinet komende jaren miljarden extra kwijt is aan de jeugdzorg omdat de ingeboekte bezuinigingen niet worden gehaald. Ook moeten het Rijk en de gemeenten de financiële tekorten over 2023 en 2024 – bij elkaar zo’n 1,5 miljard – eerlijk verdelen”. Het rapport van de commissie van Ark is hier te vinden.
Heel actueel voor onze eigen gemeente is de thema-avond ‘Toekomstbestendige Jeugdhulp’ die de Adviesraad Sociaal Domein Lansingerland op woensdagavond 5 februari organiseert. Concreet gaat het deze avond over de vraag hoe ‘alledaags opvoeden’ zich verhoudt tot de vraag naar jeugdhulp. Kinderen lopen in hun jonge leven tegen talloze problemen aan. Maar wanneer is er jeugdhulp écht nodig en kunnen ouders het zelf echt niet meer alleen aan? Beïnvloedt het aanbod aan jeugdhulp soms niet de vraag? Hierover probeert deze thema-avond een antwoord te vinden. Een echte aanrader voor ouders en maatschappelijke organisaties om deze thema-avond bij te wonen, dus!
Rottemerengebied
VOORKOMEN VAN DIGITALE ARMOEDE
Gelijke kansen voor iedereen is de belangrijke basis voor het inclusief samenleven in Lansingerland. Maar hoe is het gesteld met deze gelijke kansen als het gaat om het omgaan met de digitale samenleving? Digitale uitsluiting is de onzichtbare kloof in onze moderne samenleving. Binnenlands Bestuur schreef er op 25 januari een belangwekkend artikel over. “Terwijl Den Haag zich blind staart op de enorme kansen van AI, de cloud en quantum-technologie, laat ze een kwart van de bevolking achter. Mensen die hun herhaalrecept niet kunnen aanvragen of niet zelfstandig een paspoort kunnen vernieuwen omdat de website niet toegankelijk is. Jongeren die hun huiswerk op tijd moeten afmaken omdat ze een laptop delen met broers en zussen, of überhaupt geen internet hebben omdat dit te duur is. Dit zijn geen uitzonderlijke verhalen. De snelle digitalisering raakt vaak mensen die al kwetsbaar zijn in onze samenleving. Uitsluiting op uitsluiting, wat leidt tot afhaken”.
Barbara Kathmann is in de Tweede Kamer onze woordvoerder op dit beleidsterrein en al jarenlang ons politieke maatje. Medio januari kwam zij met het voorstel om internetproviders te dwingen om mensen met een laag inkomen die nu nog de volle mep betalen voor een internetabonnement, een goedkoop basisabonnement aan te bieden. “Internet is gewoon een basisbehoefte. Alles waar je afhankelijk van bent, moet je tegenwoordig online regelen. Of het nou gaat om zaken doen met de overheid of een afspraak maken met de dokter. En dan is het gek dat Nederlanders met een kleine beurs het niet kunnen betalen. Ik zou iedereen willen uitdagen om een week lang te leven zonder internet. Ga er maar aan staan. Dat krijg je niet voor elkaar”. In Vlaanderen zijn de internetproviders nu al per wet verplicht om een goedkoop abonnement van 19 euro per maand aan te bieden, zonder dat er overheidssubsidies aan te pas hoeven te komen. Onze fractie is heel benieuwd of Barbara voor dit plan de handen op elkaar kan krijgen van de Kamercommissie die over digitalisering gaat. Wat ons betreft ligt het voor de hand dat de voor digitalisering verantwoordelijke staatssecretaris van PVV huize overleg gaat praten met de grote providers om dit ook in Nederland voor elkaar te krijgen.
Rottemerengebied
WAT GAAT HET RAVIJNJAAR VOOR LANSINGERLAND BETEKENEN?
Vanaf 2026 ontvangen gemeenten aanzienlijk minder financiële ondersteuning van het rijk. De daling van de rijksbijdragen wordt op dit moment geschat op ongeveer € 2,5 miljard. Lokale bestuurders en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn bezorgd over de gevolgen hiervan voor de gemeentelijke voorzieningen en daarmee de leefbaarheid.
De meerjarenbegroting 2026 – 2030 laat zien dat Lansingerland ongeveer 7 miljoen per jaar moet gaan bezuinigen om de begroting sluitend te krijgen. Opgemerkt moet wel worden dat hierin de mogelijke effecten van de Voorjaarsnota 2025 van het Kabinet en van de effecten van de Meicirculaire 2025 hierin nog niet verwerkt zijn. Waarschijnlijk ligt het te bezuinigen bedrag dus lager. Dit bedrag is te overzien, zeker wanneer wij ons realiseren dat Lansingerland nog een stevige onbenutte belastingcapaciteit kent en ook een zeer hoge algemene reserve. Strak en Zero-based begroten op basis van werkelijk uit te voeren programma’s kan ook een handje helpen. Het ligt voor de hand dat het college eerst naar de eigen bedrijfsvoering kijkt alvorens de schijnwerper te richten op voorzieningen voor onze inwoners in de knel.
De leden van de Gemeenteraad, maatschappelijke organisaties en inwoners worden door het college via een Participatieplan intensief bij de te maken keuzes betrokken. Afgelopen maandagavond 27 januari was de eerste bijeenkomst. Hieraan deden ongeveer 60 inwoners mee. Het leeuwendeel hiervan vertegenwoordigde maatschappelijke organisaties die in onze gemeente actief zijn. Wat opviel was dat, anders dan bij een meerderheid in onze raad, het verhogen van de OZB voor hen zeker bespreekbaar is. “Bezuinigen op voor alle inwoners belangrijke collectieve voorzieningen op bijvoorbeeld sport, bibliotheken, cultuur, zorg voor ouderen, groen en speelplekken voor kinderen hakken er harder in als het gaat om de kwaliteit van leven & wonen in Lansingerland gaat dan een op jaarbasis paar tientjes hogere OZB”.
Interessant is ook een artikel in Binnenlands Bestuur over de gevolgen van het Ravijnjaar In dit artikel komt ook VNG medewerker David Rietveld uitgebreid aan het woord die specialist is op het gebied van de gemeentelijke financiën. In november 2023 deed hij, samen met Barbara Kathmann, mee aan een door ons samen met GroenLinks georganiseerd verkiezingsdebat David Rietveld zorgde toen voor een verrassend minicollege over de crisis in de gemeentefinanciën. Ook hij wil dat de gemeenten meer geld gaan krijgen. Lansingerland ontvangt ongeveer 40% van de inkomsten uit het Gemeentefonds. Tijdens de coalitieonderhandelingen in de aanloop naar het Kabinet Rutte IV is een enorme bezuiniging op het gemeentefonds ingeboekt. Dat betekent dat het bedrag dat aan de gemeenten wordt uitgekeerd vastgezet wordt op het peil van 2021. De gebruikelijke toename van het gemeentefonds in verband met bevolkingsgroei, hogere prijzen, hogere lonen en andere indexeringen wordt stopgezet. Het gevolg hiervan wordt pas in 2026 duidelijk. Voor Lansingerland betekent dit een korting van 5% op de begroting. In euro’s gaat het om liefst 10 miljoen minder. Bezuinigen kun je als gemeente alleen op posten waaraan geen wettelijke verplichting is gekoppeld. In de praktijk betekent dit dat er bijvoorbeeld zwaar bezuinigd moet worden op groenonderhoud, cultuur, armoedebeleid welzijn en vele andere voorzieningen die dichtbij de mensen in de knel staan. De OZB moet bovendien omhoog. David hield een warm pleidooi om als nieuwe landelijke coalitie dit dreigende financiele ravijn 2026 een halt toe te roepen. GroenLinks-PvdA hebben dit gelukkig dankzij een door hem ingediend amendement wel in hun verkiezingsprogramma 2023 staan”.
Zijn verhaal van toen is nog steeds super actueel.
Ingang Vlinderstrik Rodenrijs
TERUGBLIK OP RAADSVERGADERING
Afgelopen donderdagavond was er de maandelijkse raadsvergadering. Opnieuw was er een kleine agenda. Er was een motie van de ChristenUnie naar aanleiding van het raadsvoorstel dat de maatschappelijke voorzieningen op Wilderszijde en de tweede actualisatie van het integraal huisvestingsplan primair onderwijs betrof. De motie werd door de indieners na een uitgebreid debat als niet ingediend beschouwd. Het raadsvoorstel werd unaniem aangenomen. Ook was er een door Leefbaar 3B ingediende motie over de Grenzen aan bezuinigingen op brandweerzorg. In de motie werd opgeroepen om In de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) en richting andere deelnemers krachtig uit te dragen dat de huidige brandweerzorg in Lansingerland, twee kazernes met veel vrijwilligers en het snelle interventievoertuig (SIV’s), de ondergrens is voor Lansingerland, langere aanrijtijden en verminderde inzet van de brandweer in onze gemeente niet acceptabel is en Lansingerland al extra investeert in preventieve brandweerzorg door de bekostiging van de wijkbrandweerman. Ook werd gevraagd om de gevraagde scenario’s voor kostenreductie de VRR ‘klip en klaar’ in beeld te laten brengen wat de consequenties zijn voor de brandweerzorg in Lansingerland. En tevens de raad vroegtijdig te consulteren in aanloop naar de besluitvorming in de VRR over de bezuinigingen. De motie werd met algemene stemmen aangenomen. Wat ons opviel was hoe veel belang er door de raad werd gezien in het handhaven van de SIV’s. Wat onze fracties betreft volkomen terecht. Dat was ruim 10 jaar gelden toen de SIV’s experimenteel in bedrijf werden gesteld wel even anders. Met name de toenmalige brandweerteams zagen dat toen niet zitten. Zij vonden de risico’s van het kleinschalig uitrukken toen te groot.
HSL viaduct in Vlinderstrik
Tot slot. Volgende week is de maandelijkse raadscommissieweek. De agenda’s zijn hier te vinden. Belangrijk is het debat over Bestuursovereenkomst Lansingerland en provincie Zuid-Holland inzake Bleizo in de commissie Algemeen Bestuur. Dit staat als bespreekstuk geagendeerd. In weekbericht 727 berichtten wij uitgebreid over deze bestuursovereenkomst en over onze kijk hierop. De raadscommissie Samenleving heeft “Vitaal & waardig ouder worden” en “Kansrijk opgroeien” op de agenda.
Voormalige bushalte Bonfut
